Steve Hofmeyr – Die Verste Uur: beslis die lees werd!

Okay, so ek het al ‘n vorige keer oor Steve geblog, maar hierdie is anders. Dis die eerste keer dat ek fiksie uit sy pen lees (ek het nog nie die laaste paar hoofstukke van Mense Van My Asem klaargelees nie!) en ek was aangenaam beïndruk.

Spoiler alert: die konsep is ‘n bietjie Back To The Future, ‘n bietjie Sliding Doors, ‘n bietjie The Butterfly Effect. Dis baie Steve. Dit vra die lekker ou-ou vraag van “wat as?” Ons almal het dit al gevra. Ons almal het al gewonder of ons anders sou kies as ons weer die kans kon kry. Ons almal het al gewonder wanneer die kwantum-fisici nou uiteindelik hulle gatte in rat gaan kry sodat ons kan time travel en ‘n paar dinge in die geskiedenis kan gaan verander. Dit hoef nie groot goed te wees nie: ‘n bietije harder geswot het vir ‘n toets. Net een stel sit-ups meer gedoen het. Net vyf minute vroeër gery het en betyds gekom het vir daai belangrike vergadering. Of net eerder stilgebly het toe daai simpel opmerking gemaak is. Kleinighede.

‘n Val van ‘n perd af is ook nie juis ‘n aardskuddende gebeurtenis nie, maar dit verander die verloop van die geskiedenis grootskaals. Baaaie grootskaals. Die Jakarandastad word die Akasiastad. Hamiltonstraat is nou Ignatius Ferreirastraat. Die Beeld bestaan nie, maar bands soos eMossie en Spermatosa wel. Pick ‘n Pay is weg en Kies en Keur is in. En daar is nie so iets soos Afrikaners nie, maar wel Boere. En midde-in dit alles is ‘n jong manstudent vasgevang in ‘n maalstroom van tyd, keuses en die musiek van Jean-Philippe Rameau…

Die Verste Uur was vir my nooit iets anders as wat dit is nie: goeie wetenskapfiksie en ‘n blik op hoe dinge kon wees. Dit was nie vir my ‘n weirderige sosio-kritiese kommentaar of what not nie. Granted, dit lees bietjie funny met die storielyn, die liefdesbrief en die wiki-agtige info oor Rameau en ‘n paar ander goed wat grootliks parallel op die bladsye verskyn, maar na ‘n rukkie raak ‘n mens dit gewoond. Persoonlik het ek nie regtig oor die komponis en sy miskende genialiteit geworry nie, maar ek wou meer weet oor watse keuses Jamie gaan doen of wat met hom gaan gebeur. Maar die komponis se genialiteit is obviously belangrik, anders was daar nie ‘n tydsreis nie – hoewel ons met minder info ook daardie link sou kon maak.

Waar die verloop in Hoofstuk I dalk ‘n bietjie stadigerig was, skiet dit in Hoofstuk II met ‘n tollende spoed vorentoe (of is dit agtertoe?). Nou raak dit regtig juicy en ons sien hoe noodlottig ‘n niksbeduidende afval van ‘n perd af nou eintlik kan wees. Die slim ding wat Steve in hierdie verhaal doen is om nie die karakter as homself terug te laat reis nie, maar as een van sy voorgeslagte. Dit maak dinge nogal anders, want dis nou nie meer die karakter wat ‘n ander hede manipuleer nie, maar die mense in daardie tyd self wat dinge effe anders laat uitdraai.

Maar die regte juice kom in die alternatiewe Pretoria, 2011. Dis quirky, om die minste te sê. Hier het ek gewens kon ons baie meer tyd spandeer, doodeenvoudig om te sien hoe Steve se visie oor hierdie alternatiewe hede verder sou uitpan, want dit wat hy beskryf is fassinerend. Die feit dat ek in Pretoria bly en self as student, en nou nog, baie van daardie strate bewandel en bery het, maak dit net nog meer boeiend. Ek bly wonder: wat sou gebeur het as Jamie langer daar gebly het? Hoe sou Kaas gewees het as hulle mekaar sou raakloop? Wat sou tussen hom en Juliana gebeur het? Hoe sou TUKS gelyk het? Sou Morné Steyn nog vir die Blou Bulle gespeel het? Hmmm…
Op die ou end konfronteer die boek jou met die ooglopende vraag van “wat sou jy gedoen het?” Dalk ‘n bietjie vinnig, want Jamie maak daardie keuse maar baie blitsig vir ‘n ou wat uiteindelik die kans staan om die girl van sy drome te hê (die ander nimfomaniese opsie is ‘n bietjie craaaazzzyyyy) en dan tog besluit om die geskiedenis te gaan reg skryf. ‘n Mens glo dit amper nog nie, ‘n mens wil hom langer in Alternatiewe 2011 hou. Ja, goed, op die ou end moet hy teruggaan en dinge regmaak en al daai, ons weet. Ek vra net: “wat as hy langer gebly het?”

All in all was dit ‘n goeie lees en was ek jammer dis so gou verby. Self lief vir die klassieke meesters, het ek nog nooit van Rameau gehoor nie, maar na dese sal ek beslis ‘n plan maak om van sy werke op te spoor. Dalk kry ek daardie magiese akkoorde en kan ek teruggaan as my oupagrootjie en self ‘n keuse of twee anders maak 😉 !

Dis goed. Lees dit. Die enigste vraag wat oorbly, is: Hoe op aarde (en wanneer) gaan ons die draaiboek vir die blockbuster fliek skryf?

My probleem met Steve se “Ons sal dit oorleef” – video.

Okay, so Steve Hofmeyr se nuutste video en liedjie, Ons Sal Dit Oorleef, maak die verwagte opslae. Geen verrassings daar nie. Daar was hype en die Afriforum-Julius Malema hofsaak gaan eers Donderdag na die verkiesing voort, hoewel vandag se ruling dat die woorde “Kill The Boer” nie net haatspraak is nie, maar ook ‘n aanhitsing tot moord groot implikasies daarvoor het. En laat ek sommer nou al sê: ek is bly oor vandag se uitspraak, regtig. As ons nie mag ‘k****r’ sê nie, mag julle nie ‘Kill the Boer’ sê nie. Dit is tog in kort waarop die hele betoog neerkom, of hoe, Steve? Want eintlik is ons almal so onderling ‘n bietjie rassisties, of volksisties, of etnies-bewus, of watokal ‘n mens dit wil noem – ons like ons eie ‘groep’ meer as die ‘ander’ groep. Ek erken dit. Dit beteken nie dat, net omdat ek my eie groep verkies, ek uit my pad uit gaan gaan om dinge vir die ‘ander’ (wie hulle ookal mag wees volgens die definisie wat ‘n mens aanhang) moeilik te maak nie. Of met hulle lelik te wees nie. Dom, common witmense irriteer my net soveel soos dom, common swartmense en dom, common bruinmense en dom, common Indiërs. Maar ek kamp net so lekker saam met die skerp, slim klein Indiërtjies as saam met die skerp, slim klein swartetjies en wittetjies en bruinetjies, soos wat ek die afgelope naweek op ‘n laerskool-leiersontwikkelingskamp gedoen het. En ons kan maar vergeet dat ons gaan integreer – ons moet dit eerder vir hulle los, want hulle het dit al klaar reggekry. Almal is pelle. Hulle nuwe generasie-groep is anders as ons groep. Al klaar.

Okay, maar terug by my punt: die video. My probleem is dus nie die feit dat die liedjie bestaan nie (hoewel, en ek is jammer om dit te sê, ek dink Bok van Blerk se My Kreet is ‘n nicer song). Die woorde is duidelik ‘n direkte teenpool vir die KTB-‘strydkreet’ (hulle hou mos voor dis nie ‘n liedjie nie): dit gaan oor ‘oorleef’, eerder as ‘to kill’; dit gaan oor ‘ons’ eerder as oor ‘the Boer’ (m.a.w. ‘hulle’). Aldus Steve op sy Facebook-page: “Dis my trotste Afrikanerlied met pragtige (voormalige) tradisionele byvoeglike naamwoorde wanneer of indien Malema en die ANC die “Kill the Boer” saak wen. Hier kom Boere karma in enorme porsies.”

Groot woorde. Dis ons teenoor hulle. Hulle wat ons wil doodmaak – toemaar, ons sal dit maak. Met daai skildery van die Trekkers wat die ossewa wat dreig om by die steil Drakensberg-helling af te donder met toue vashou terwyl die verslae hulpelose vroue toekyk wat strategies in die mise-en-scene verskyn.
Dit volg met verwysings na die oormag en die engele wat staan by ons vroue en kinders wat sterf. Dan sien ons ‘n mengsel van NP van Wyk Louw, Langenhoven en Sheila Cussons – en, natuurlik, die FAK – terwyl die kamera by die boekrak verby pan.

Tot sover in die song kon dit netsowel uit ‘n musical oor die Anglo-Boereoorlog gedateer het, iets soos Ons Vir Jou. Ek dink dit sou goed gepas het daar. Maar nou met vers 3 kom die gedeelte – met die strategiese toonaard-verandering om aan te dui dat hierdie wat volg significant is – wat volgens my problematies is.

Ek lig my oë tot die berge op
Waar sal my hulp tog vandaan kan kom

Met ‘n Psalm 121-agtige aanroep om hulp en die skildery van “God ziet mij, hier vloekt men niet” in die agtergrond. Sjoe. What a statement. Volg die link
http://flanders-inside.skynetblogs.be/archive/2008/05/16/rewind-van-god-ziet-u-mij-hier-vloekt-men-niet-a-rewind-of-g.html
vir ‘n verduideliking van wat dit beteken – baie interessant en natuurlik opsetlik gekies. Saam met die leë stoel wil ‘n mens wonder of dit regtig wys na ‘n Ander Persoon wat nou moet inspring om te help.

Ag my God jou woorde lê deur my geweef
Ons sal dit oorleef…

Ek staan vandag op jou plaas ou vriend
Daar hang stof oor die stilte sovêr ek kan sien

Na ‘n vinnige flits van ‘n kierie word twee skape gesien: ‘n witte en ‘n bruine. Ek weet ek gaan nou in nitty gritties in, dalk, maar ons leer om hierdie goed raak te sien in filmskool, so ek vra die vraag: is wit en bruin dalk almal skape? Wat net blêr, sonder om regtig te dink wat hulle vir en van mekaar sê? Dalk is dit net om te wys Steve is op ‘n plaas, soortgelyk (indien nie dieselfde nie) as Eugene Terre’Blanche s’n.

“Maar die geeste van gister sal more herleef
Ons sal dit oorleef

Eugene Terre’Blanche: Dankie o God vir die vermoë, dankie o Here wat U my geleer het, en wat U vir my so gratis geskenk het, vandag gee ek alles terug, tot eer en verheerliking van U naam en die uitbouing van U koninkryk”

Terwyl Eugene Terre’Blanche se gebed opklink, natuurlik ‘n visual van die getalle afgestorwenes tydens die ABO.

So wat is my probleem? Ek weet nie of die gebede inpas nie. Nie omdat dit gebede is per se nie, maar veral Eugene Terre’Blanche s’n se woorde maak ‘n ander appeal as wat die res van die song doen:
 Hy sê dankie vir die vermoë – maar ons weet nie die vermoë om te wat nie – onderskeiding dalk?
 Hy sê dankie vir wat God hom geleer en geskenk het, en nou gee hy alles terug – sou ‘n mens kon verstaan dat hy alles opgee en, a la Paulus in Filippense 3, alles wat hy vroeër as bate gesien het nou as waardeloos beskou?
 Tot eer en verheerliking van U naam – duidelik het die nie meer oor homself gegaan nie
 en die uitbouing van U koninkryk – okay, beslis het dit nie meer oor homself gegaan nie. Ook nie oor die uitbouing van die koninkryk onder Afrikaanses, of sy volk nie. Is ek reg? Of het dit? Hy sê dit nie.

Deur dit by die song in te sluit, sonder om dit op dramaties-ironiese wyse te gebruik soos die Oupa se gebed aan die einde van PG du Plessis se Fees van die Ongenooides, is dit mos ‘n teken dat Steve met hierdie gebed saamstem.

My vraag is: as ons dan nou saamgaan met ‘God se Naam en Koninkryk’ – het Jesus nie kom leer dat dit in God se Koninkryk juis andersom werk as “oog vir ‘n oog” en “tand vir ‘n tand” nie? Want ernstig nou, wat is hierdie song anders as dit? Ja, ons vloek nie die swartmense en als nie (ek weet daai woord is gebliep, maar dit tel nie juis nie), maar soos Steve self gesê het, dis sogenaamde Boere-Karma.

Wow. Ons sluit ‘n song af met ‘n gebed dat God se wil sal geskied, net om daarna die wil in ons eie hande te neem. Dít is dramaties-ironies.

Ek het weer hoofstuk 11 van Mense van my Asem gaan lees en ek is oortuig Steve is ‘n gelowige. Nie jou mainstream of charismat of gereformeerde of watter boksie jy ookal wil kies nie, maar gelowig none the less. Inteendeel, ek dink hy is bitter ernstig oor sy geloof in God. Wat in hulle twee se persoonlike verhouding aangaan, is hulle saak en nie my besigheid nie. Maar wat my pla, is: waar kom die ding van ‘draai die ander wang’ in? Word ons nie belowe dat, deur dit te doen, maak ons ons vyande vuurrooi van skaamte nie? En ou Salomo het in Spreuke al geobserveer dat ‘n krenkende woord woede opvlam. Ook Oom Langenhoven was wys genoeg om dit raak te sien.

Ek sê nie dis reg om KTB te chant nie. Ek het dit al aan die begin gesê. Maar om in reaksie daarop ‘n song te skryf met die voorwaarde dat die bliep sal verdwyn as hulle wen net omdat dit die polities-regverdige ding sal wees om te doen…I dunno. Dit sit ongemaklik aan my.

Sê nou Julius Malema word wel skuldig bevind. Ek weet nou nie wat sy straf gaan behels nie en ek glo nie hy sal ooit sê hy is jammer nie. Maar sê nou maar net hy sê hy is jammer – gaan ons dan ‘n song skryf waarin ons sê ons vergewe hom? Want dis tog wat God van ons verwag, is dit nie? Om ons vervolgers te seën? Om ons naaste lief te hê soos onsself?

Ek dink ek is besig om weg te beweeg van ‘n godsdiens waar ek verwag dat die God wat ek aanbid my te hulp moet snel vir die geringste dingetjie, waar ek net die “victory moet claim” en als sal okay wees en al daai goedjies (die wat my ken sal anyway weet!). En ja, ek verstaan die gesprek tussen Terblanche Jordaan en Steve in daai betrokke hoofstuk van MVMA waar hulle tot die conclusion kom dat God niks van mens verwag nie want niks wat ons kan doen, gaan God se dag opkikker nie. I get that and I am fine with that, ek hou actually daarvan. Maar daar word tog ‘n manier van mense hanteer in die Bybel voorgehou wat condusive is tot vrede en tot ‘n beter samelewing. En om vuur met vuur te beveg sien ek nie daar nie.

Ek weet nie Steve, dalk verstaan ek jou heeltemal mis? Sal graag ‘n reply wil hoor. Help my dink hierso. Ek sal dit waardeer.

Een van daai dae wat jou lewe verryk…Prof Jurie le Roux…War against terrorism…The Kingdom…In The Valley Of Elah…Lions For Lambs…Thought-provoking stuff

Jy weet as jy een van daai dae het wat regtig goed is en soos jou lewe verryk? Ek praat nie van…ag dalk, whatever. Dis soos een van daai dae wat jy net agterkom: wat ek nou sien/hoor/beleef, is thought-provoking stuff. Miskien is dit die beste manier om vandag mee te beskryf. Thought-provoking.

Dit het begin met ‘n ontbyt saam Prof Jurie le Roux van die Departement Ou Testament van die Fakulteit Teologie aan UP, in my oë die mees onderskatte professor, ten minste in die fakulteit. What a man, what a legend! Daai ou is net sy tyd ligjare vooruit. Die Mormone glo mos half so iets van dat jy eintlik voor jou geboorte al bestaan en dat wanneer jy gebore word, gaan jy ‘n liggaam binne en wanneer jy doodgaan verlaat jy weer jou liggaam (asseblief korrigeer my op hierdie een!). Ek kan in anyway nogals saamgaan met hierdie tipe siening. As ek na party mense kyk, lyk dit vir my regtig of hulle in die verkeerde time zone van die lewe “ingekom” het! Daar is studente (en proffies) wat baie beter sou gefunksioneer het 30 jaar, 35 jaar gelede. Dan is daar ouens soos Prof Jurie wat ook net sy tyd myle vooruit was. Hy is een van die slimste mense wat ek ken, en al vertel hy jou die heeltyd van die boeke en filosowe en skrywers wat hy al gelees het (op sy half lakonieke manier!), voel dit nooit asof hy jou neus in dit vryf dat hy baie weet nie. Hy laat jou lus voel om self daai boeke en skryers en filosowe te tackle. Dit was net awesome. Ek het weer besef dat dit ‘n baie waar ding is (wat ook weer half van Gerhard von Rad af kom) dat ‘n mens nie by die sin van die lewe self kan uitkom nie, maar dat jy self sin aan die lewe toeken. Die lewe is ‘n immer-interpreteerbare ding, en ons woorde skiet dikwels te kort om te kan beskryf wat ons nou eintlik ervaar. Ons maak keuses en interpreteer en daarin ken ons sin aan die lewe toe. Daar is nie hierdie inherente stuk sin wat wag om ontdek te word nie. Elke dag is ‘n nuwe geleentheid vir ons elkeen om self sin toe te ken aan die dinge wat in ons lewens gebeur. Die keuse is ons s’n.

Maar die dag het nie daar opgehou nie. Dit was ook die “Woensdag-na-die-eksamen-fliek-marathon”-dag. Ek was lus om ‘n dag lank net in die movies te lê en goed te kyk waarby ek nie gaan uitkom terwyl ek die vakansie in Vryheid sit nie. Dit het ook anders uitgewerk as wat ek aanvanklik beplan het en op die ou einde het ek 3 movies gesien, wat almal met mekaar verband hou. Dis die drie “Oorlog in Irak/Afghanistan/Saudi-Arabië” movies wat op die oomblik op circuit is: The Kingdom, In The Valley Of Elah en Lions For Lambs.

The Kingdom het Peter Berg as regisseur, so verwag baie onstabiele kameraskote en ‘n naelbyteinde (tipies wat hy doen in Friday Night Lights, so as jy dit volg sal die kamerawerk jou nie pla nie.). Dis die een wat gaan oor die mense wat moet ingaan om raad te gee aan die Saudi’s en hulle te help om hul eie shit op te los. Vertel die stories van mense – dat ons almal ‘n gesin en familie het, mense wat vir ons kosbaar is en liefhet. En dat oorlog sinneloos is. Baie goeie action en Jamie Foxx lyk soos ‘n jonger weergawe van Denzel Washington. Wys in jou gesig die devastation van die oorlog op Saudi-Arabië self ook. Ek het ook daar die scaryste ding in die wêreld gesien: suicide bombers. Vergeet van ouens met kettingsae en nagmerrie mans met messe vir vingers – suicide bombers is tien keer scarier. ‘n Ou wat só ver sal gaan om mense nader aan hom te lok en dan in hul midde willens en wetens uit geloofs- en godsdienstige oortuigings homself en honderde ander mense op te blaas, is flippen scary.

In The Valley Of Elah het ‘n star-studded cast – Tommy Lee Jones, Charlize Theron, Susan Sarandon. Dit vertel die verhaal van die ouens wat teruggekom het van die oorlogsfront af en wat die oorlog aan hulle gedoen het. Dis crazy. Daar is net GEEN manier waarop dit regverdig kan word nie. Mense se lewens word geknak, afgebreek en verwoes. Hier is die interessanet tegniek dat daar die hele tyd hierdie selfoon-video clips is wat ons baie onduidelik sien en as ruggraat van die storie funksioneer. Heel aan die einde word dit weer vir ons gewys – in goeie kwaliteit. En dan besef ons: oorlog is sinneloos. Dit maak seer, dit verwoes gesinne. Dit breek die soldate wat gaan en terugkom se psige heeltemal.
Die titel verwys na die vallei in die Bybel waar Dawid en Goliat gefight het, en die storie word ook so halwe metafoor vir die boodskap van die fliek. Iewers is ‘n groot ou wat mense uitdaag om teen hom te fight en dan kom ‘n klein outjie en maak hom dood op ‘n wyse waarop niemand gedink het sou gebeur nie. Oorlog kom met ‘n prys. ‘n Flippen duur prys.

En dan is daar Lions For Lambs – Robert Redford se bydrae en beslis die beste een van drie uiters goeie flieks. Dit het vir Robert, Tom Cruise, Meryl Streep, Michael Peña, Derek Luke, Andrew Garfield en Peter Berg in. Hierdie storie word op drie vlakke vertel: die professor in Politieke Wetenskappe wat oplossings soek en die student wat afgestomp wil wees as gevolg van die regering; die blinkjan senator met die wonderlike nuwe strategiese plan en die joernalis wat nie meer hierdie bullshit aan die publiek kan opdis nie, maar gedwing word om dit te doen (Meryl Streep is excellent); en die soldate wat hierdie strategiese plan moet uitvoer en dan ervaar hoe dinge in die praktyk skeefloop (Amerika is altyd te flippen laat!).
Die fliek bestaan uit baie, baie gesprekke en dialoog, met heelwat minder aksie as The Kingdom, maar dis van die beste sosiale kommentaar wat ek nog op screen gesien het. Dit wys ook ‘n paar goed: dat oorlog sinneloos is, maar dat Amerika dit nou glad nie meer kan bekostig om dit te verloor nie. Glad nie. Ook dat dit maklik is om kamstige planne uit te dink en dan ander mense dit te laat implementeer. Dat almal ‘n aandeel het – die media, die establishment, die passiewes, die intelektueles. En dat dit bitter maklik is om die foute van die verlede netso te herhaal.
Ek gaan die fliek weer moet kyk.

Thought-provoking stuff. Vandag het my lewe verryk omdat dit my op vele maniere aan die dink gesit het en my regtig diep geraak het. Jy kan nie na een (of al drie) van hierdie flieks gaan kyk en nie geraak wees nie. Al drie skok, nie vir sensasie nie, maar uit opregte bedoeling. Hierdie is die realiteit. Hierdie shit gebeur nóú. En die mensdom is vir sy eie destruction verantwoordelik. Want hoe kan jy tot God/Allah bid, en mense laat opblaas? Hoe kan jy bloedjong seuns soos vleis in ‘n worsstopper instuur om opgefok te word deur die wreedhede van die oorlog, vir volk en vaderland? Hoe slaap jy snags met twee oë toe as jy weet jy is verantwoordelik vir duisende ouens wat nooit terug gaan kom huistoe nie, net sodat jou politieke party kan seëvier???

“Whatever it takes…”

Nie een van die flieks het ‘n happy ending nie. Dis alles oop eindes; die storie moet nog klaar gemaak word. En dis ons keuses wat die einde gaan bepaal…

Die Oorlog teen Terrorisme duur nou al langer as wat die Tweede Wêreldoorlog geduur het. Hierdie is beslis die finale spyker in die doodskis van enige emand wat nog met die Verligting-wêreldbeeld rondloop van “ons kan eintlik enigiets doen want ons kan dit met ons verstand uitfigure en daarom gaan ons net vorentoe gaan hoera vir die mensdom”.
Please.

Dit rig juis ‘n appèl tot ons, as mense, om nou meer as ooit tevore te dink. Te dink wat ons doen met ons mense; met ons naaste; met ons families; met mense wat ons nie ken nie; met ons wapens; met ons geld; met ons kennis; met ons hulpbronne; met ons natuur; met ons planeet; met die mensdom self.

Want die vraag, die “oop einde”, is: wat gaan hierdie einde wees? Wat gaan aan die einde van hierdie Wêreldoorlog gebeur? En hoeveel mense moet nog almal doodgaan voordat hierdie einde bereik kan word? En dan daarna moet ons weer van vooraf begin om sin aan ons bestaan te gee…